Verschillende peulvruchten

Wat zijn peulvruchten? Hoe gebruik je ze? Waar moet je mee opletten? Zijn ze gezond voor je? Welke peulvruchten zijn er allemaal? Geef je over aan de mooie, en vooral ook lekkere, wereld der peulvruchten!

Wat zijn peulvruchten?

Peulvruchten zijn zowel de zaden uit peulen als ook de peulen op zichzelf staand. Peulen zijn de vruchten van de planten uit de vlinderbloemenfamilie. Deze bestaat uit twee vruchtbladen die open gaan aan beide zijden zodra de vrucht rijp is. De meeste peulen die wij kennen zijn meerzadig, maar er bestaan ook vele peulen die enkelzadig zijn. Alhoewel alle planten uit de vlinderbloemenfamilie peulen ontwikkelen, zijn deze lang niet allemaal eetbaar. Gelukkig voor ons zijn er ook vele peulen en zaden uit peulen die wel eetbaar zijn.

Voorbeelden van peulvruchten

Enkele voorbeelden van eetbare peulvruchten zijn

• erwten
• kapucijners
• kikkererwten
• linzen
• pinda's
• pronkbonen
• bruine bonen
• sperziebonen
• snijbonen
• sojabonen
• tuinbonen

Er zijn echter veel meer peulvruchten en ook binnen de bovenstaande peulvruchten zijn er weer verschillende soorten. Zo zijn er bijvoorbeeld vele verschillende soorten linzen. Ook qua kleur lopen de peulvruchten van verschillende rassen van de planten uit de vlinderbloemenfamilie ver uit elkaar. Zo zijn er bijvoorbeeld naast de reguliere groene sperziebonen ook gele en paarse sperziebonen.

Hoe te gebruiken?

De meeste peulvruchten zijn verkrijgbaar in drie varianten: vers, gedroogd en al gaar in pot, blik of bevroren. Deze verschillende varianten worden verschillend gebruikt in de keuken.

Van verse peulvruchten kunnen zowel de peulen als de zaden beide gegeten worden. Voorbeelden hiervan zijn sperziebonen en snijbonen. Verse peulvruchten hoeven in principe alleen even gekookt te worden voordat ze klaar zijn voor gebruik. Verse peulvruchten kun je meestal niet zo heel lang te bewaren. Hoe lang dit precies is verschilt van peulvrucht tot peulvrucht, maar hoe langer je ze bewaart, hoe meer de kwaliteit achteruit gaat. Ook de hoeveelheid vitamines en voedingsstoffen gaat langzaam achteruit des te langer je ze bewaart.

Van gedroogde peulvruchten worden alleen de zaden gegeten. Voorbeelden hiervan zijn erwten, bonen, linzen en sojabonen. Gedroogde peulvruchten moeten altijd een aantal uren geweekt worden in water en daarna nog geruime tijd gekookt worden om ze te kunnen eten. Hoe lang ze geweekt moeten worden en hoe lang ze daarna nog gekookt moeten worden verschilt per peulvrucht en recept. Wel is het zo dat des te langer dezelfde peulvrucht geweekt heeft, hoe korter deze daarna gekookt hoeft te worden. Gedroogde peulvruchten kun je het langst bewaren tot vele tientallen jaren.

De varianten in pot, blik of diepvries zijn al gekookt en hoeven alleen maar opgewarmd te worden. Wel hebben peulvruchten uit pot, blik of diepvries over het algemeen minder smaak, minder vitamines en voedingsstoffen, en zijn ze vaak wat zachter van structuur. Peulvruchten in pot, blik of diepvries kun je ook lang bewaren, tot vele jaren.

Opletten!

Veel peulvruchten kunnen beter niet rauw gegeten worden omdat dit schadelijk zou kunnen zijn voor je gezondheid door de natuurlijk gifstof lectine die van nature voorkomt in vele verschillende soorten eetbare peulvruchten. Deze lectine wordt onschadelijk gemaakt door de peulvruchten te koken. Wanneer deze peulvruchten rauw gegeten worden zorgt de lectine voor koorts, braken, lichte diarree en op de lange termijn brengt het onder andere schade aan aan darmen en nieren.

Er zijn mensen, met een overgevoeligheid voor peulvruchten. Deze overgevoeligheid, genaamd favisme, is erfelijk en komt vooral voor bij mensen uit het Middellandse Zeegebied. Dit wordt veroorzaakt door een tekort aan een enzym in het lichaam waardoor de peulvruchten niet goed kunnen worden afgebroken. Dit kan leiden tot ernstige bloedarmoede. Dit is echter gemakkelijk op te lossen door peulvruchten zeer goed te verhitten totdat ze volledig gaar zijn.

Wanneer je allergisch bent voor nikkel kun je ook beter opletten met peulvruchten gezien het hoge gehalte nikkel in peulvruchten. Voor mensen zonder nikkelallergie is dit geen probleem.Ook wanneer je last hebt van je darmen is het verstandig peulvruchten tijdelijk even links te laten liggen aangezien peulvruchten winderigheid kunnen bevorderen.

Gezond!?

Peulvruchten zijn echter ook heel gezond. Ze zijn rijk aan koolhydraten, eiwitten, B- vitamines en mineralen, zoals ijzer, calcium, molybdeen en fosfor. Ze zijn vezelrijk en caloriearm wat inhoud dat je door het eten van peulvruchten wel een verzadigd, vol gevoel krijgt, maar niet veel calorieën tot je neemt. Vooral voor mensen die proberen te lijnen kan dit heel gunstig zijn. Mensen die juist proberen aan te komen kunnen peulvruchten om deze zelfde reden juist beter mijden, maar niet volledig uit hun dieet schrappen. Ook ondersteunt deze voedingsvezels een gezonde darmwerking.

Een andere gunstige eigenschap van peulvruchten is dat ze goed in ons eigen land groeien en ze hier dan ook veel worden geteeld. Dit houd in dat een groot deel van de peulvruchten die we eten van heel dichtbij komen, en niet van ver hoeven komen waardoor ze ook niet aan de effecten van langdurig transport bloot komen te staan. Ook voor het milieu is dit gunstig.

Peulvruchten zijn in het bijzonder heel gezond voor vegetariërs en veganisten. De meeste peulvruchten zijn zeer goede vleesvervangers. De verhouding waarop je vlees kunt vervangen door peulvruchten ligt aan de soort peulvrucht, maar over het algemeen kun je uitgaan van een verhouding van drie op vier. Een portie vlees van 100 gram vlees kan dus vervangen worden door 75 gram peulvruchten.

Weektijd en kooktijd

Hieronder staan de tijden dat een aantal soorten gedroogde peulvruchten moeten weken en gekookt moeten worden voordat ze gebruikt kunnen worden.